استاندارد ملی «خراطی چوب- ویژگیها و آیین کار»
عنوان استاندارد: صنایع دستی- خراطی چوب- ویژگیها و آیین کار
Handicrafts- Woodturning– Specifications and Code of practice
شمارهی ثبت: 20480
چاپ اول: 1394
مشخصات ظاهری: 47 صفحه، رنگی/ دارای و جدول.
محل انتشار: وبسایت سازمان ملی استاندارد ایران (برای دانلود فایل پی.دی.اف.، اینجا کلیک کنید)
کارفرما و ناظر: سازمان ملی استاندارد ایران
مجری: عباس رحیمی
روش گردآوری دادهها: میدانی- کتابخانهای
منابع:
– گفتههای هنرمندان خراط پیرامون ابزارها، مواد اولیه، محصولات، فرآیند تولید و جنبههای مختلف خراطی.
– مشاهده و آزمایش محصولات خراطی ساختهشده در مناطق گوناگون ایران.
– ملایی اونجی، داوود، خراطی، چاپ اول، تهران، سمت، 1388.
– استاندارد ملی ایران شماره 1123، چوب- اصطلاحات فیزیک چوب- واژهنامه.
– استاندارد ملی ایران شماره 1124، چوبشناسی- اصطلاحات و واژهها.
فهرست مطالب:
مقدمه
هدف و دامنهی كاربرد
مراجع الزامی
اصطلاحات و تعاریف
ابزارهای تولید
ویژگیها
ویژگیهای مواد اولیه
ویژگیهای محصول نهایی
ساختار (نقش و طرح، رنگبندی، مقاومت، ابعاد و اوزان، عیبهای ظاهری)
فرآیند تولید
خراطی
سنبادهکاری
پرداخت نهایی
لاکوالکلکاری
بستهبندی
نشانهگذاری
پیوست الف (اطلاعاتی): نمونههای محصولات خراطی
اعضای کمیسیونهای تدوين استاندارد:
دبیر: عباس رحیمی؛ (کارشناسی صنایع دستی/ کارشناسی ارشد عکاسی)/ عضو هیئت علمی دانشگاه
رئیس: محمد شریفزادگان؛ (کارشناسی ارشد مهندسی صنایع)؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مسجدسلیمان
سایر اعضا:
– سمیه اربابی؛ (کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی) / مدرس دانشگاه سوره تهران
علیرضا آقابیگی؛ (کارشناسی ارشد مهندسی صنایع) / عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مسجدسلیمان
– سعید بابامیر؛ (کارشناسی ارشد باستانشناسی)؛ کارشناس موسسهی پژوهش هنر برزان
– عبدالله حاجیپور؛ (کارشناسی صنایع دستی) / معاون هنرستان کارودانش شهرستان کازرون
– سمیرا حسینی؛ (کارشناسی ارشد شهرسازی) کارشناس اداره صنایع دستی شهرستان نور
– حمیده حقیقی؛ (کارشناسی صنایع دستی / کارشناسی ارشد پژوهش هنر)؛ مدیرعامل موسسهی پژوهش هنر برزان
– مریم حقیقی؛ (کارشناسی ریاضیات) / کارشناس موسسهی پژوهش هنر برزان
– سمیه خسرویراد؛ (کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی) / کارشناس ادارهی کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان خوزستان
– فرشته دیانت؛ (کارشناسی ارشد عکاسی) / عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا
– منصوره رضوی؛ (کارشناسی ارشد مردمشناسی) / کارشناس ادارهی کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان خوزستان
– نرگس شایق بروجنی؛ (کارشناسی ارشد صنایع دستی) / مدیر وبسایت صنایع دستی آرانیک
– حسین شجاعی؛ (دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی) / کارشناس موسسه پژوهش هنر برزان
– محسن شریفزادگان؛ (کارشناسی ارشد مدیریت) / آموزش و پرورش استان خوزستان
– راضیه شیرانی؛ (کارشناسی ارشد صنایع دستی) / مدرس دانشکده هنر دانشگاه شهرکرد
– معصومه صلاحی؛ (کارشناسی صنایع دستی) / کارشناس معاونت صنایعدستی استان خوزستان
– فرزانه طاهرینیا؛ (کارشناسی ارشد صنایع دستی) / کارشناس معاونت صنایعدستی استان خوزستان
– مانیا غضنفری؛ (کارشناسی صنایع دستی) / کارشناس موسسهی پژوهش هنر برزان
– عبدالرحیم فروتن؛ صنعتگر
– فرحناز قاضیانی؛ (کارشناسی صنایع دستی) / کارشناس سازمان میراث فرهنگی کشور
– افسانه قانی؛ (دکترای پژوهش هنر) / پژوهشگر مستقل و مدرس دانشگاه
– امیرعباس کاویانینیا / معاون صنایع دستی استان خوزستان
– ارمغان کیوان؛ (کارشناسی صنایع دستی) / کارشناس معاونت صنایعدستی استان خوزستان
– حمید محمدرضافام؛ (کارشناسی ارشد نقاشی) / عضو هیئت علمی دانشگاه مازیار رویان
– مهراب محمدی؛ (کارشناسی صنایع دستی) / کارشناس معاونت صنایعدستی استان چهارمحال و بختیاری
– فاطمه مصیبی؛ (کارشناس صنایع دستی) / مدرس دانشکده هنر دانشگاه شهرکرد
– سیده کبری مهدوی آبندانکشی؛ (کارشناسی ارشد هنر اسلامی) / مدرس دانشگاه مازندران
– سهیلا مهرمولایی؛ (کارشناسی ارشد شیمی) / کارشناس اداره استاندارد خوزستان
معرفی خراطی چوب، هدف و دامنهی کاربرد استاندارد:
خراطی چوب، یکی از رشتههای صنایع دستی چوبی ایران است. در این هنر-صنعت، با ابزارهای ویژه و با بهرهگیری از حرکت چرخشی دستگاه خراطی، محصولات متقارن چوبی ساخته میشود.
برخی از محصولات خراطی چوب، شامل موارد زیر است:
پایهی میز، صندلی، گهواره و پایهی مبل. تختخواب و چهارپایه، چوب لباسی، بدنهی قلیان، میل زورخانه، پایهی آباژر، گلدان، قلمدان، سبدهای نگهداری مجلات و روزنامه، جاکفشی، رحل قرآن و …
ظروف گوناگون، نمکدان، بشقاب، کاسه، جامیوهای، انواع شكلاتخوري، آجيلخوری، قندان، وردنه و …
عصا، نی، مهرههای شطرنج، شانهی چوبی، پیپ، شمعدان، زیرسیگاری، چرخ ریسندگی، مهرههای شطرنج و تخته نرد و …
امروزه خراطی چوب جایگاه ویژهای در دنیا پیدا کرده و ازجمله صنایعی است که کم و بیش در اغلب شهرهای ایران نیز رایج است و از معدود صنایعی است که با در نظر گرفتن پراکندگی گسترده و بی نظیرش هنوز زنده است. با این وصف، شایسته است که به این صنعت دیرپا، نگاهی تازه شود. با تدوین استاندارد ملی، میتوان به حفظ اصالت و همچنین گسترش اصولی این صنعت کهن در ایران کمک نمود.
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین ویژگیهای مواد اولیه، ابزارهای تولید، ساختار محصول نهایی، بستهبندی و نشانهگذاری و تعیین روش و راهنمای تولید محصولات در رشتهی خراطی چوب است.
این استاندارد برای رشتهی خراطی چوب کاربرد دارد.
این استاندارد برای سایر رشتههای صنایع دستی چوبی ایران کاربرد ندارد.